Biblioteka

31

       ZIELONA CHORĄGIEW PROROKA

     Stary Damaszek. Wąskie uliczki, ciżba, życie przelewające się przez otwarte drzwi mieszkań i warsztatów, jadłodajni, fryzjerni na ulicę z osłami, psami, ze smrodem palonych tłuszczów. Nad hałasem dominuje ryczący z megafonów głos muezinów śpiewających Koran.
     Meczet Omajadów – trzeci co do wielkości meczet świata po Mekce i Pakistanie. Dawniej, do II wieku, świątynia Jowisza, od Teodozjusza chrześcijańska bazylika św. Jana Chrzciciela – do roku 705. Na środku placu przed meczetem czworokątna miska sadzawki. Ludzie myją się, piją wodę. To obrzęd i realny, i symboliczny. Umywanie fizyczne z umywaniem duchowym. Czystość fizyczna z czystością duchową. Ogromna hala meczetu: 100 x 150 metrów, chłód, masa powietrza, na podłogach dywany. Mniej więcej w połowie długości meczetu jakby klatka z kutego żelaza. Ludzie modlą się przed nią. To grób św. Jana Chrzciciela. Relikwie jego głowy. Przyglądam się ludziom modlącym. Modlą się w rozmaitych pozycjach: pokłon, bicie czołem, nieruchoma postawa. Ale we wszystkich jakoś zawiera się istota religii islamu: oddanie się Bogu dobremu i miłosiernemu (islam – oddać się, muslimum – oddany). Aż dziwne, że potrafili zachować tyle prostoty. Jakoś nie poddali się automatyzmowi instytucjonalizacji. Wyznanie wiary muzułmanina: „Nie ma Boga prócz Allacha, a Mahomet jest wysłannikiem Allacha”. I to, że po wygłoszeniu tej formuły i wzbudzeniu szczerej intencji człowiek staje się muzułmaninem. A prostota pięciu zasad czy obowiązków: 1. Wierzyć w Boga i Mahometa uważać za Jego proroka. 2. Modlić się. 3. Dawać jałmużnę (połowę majątku) ubogim. 4. Post (Ramadan, wystrzeganie się alkoholu). 5. Pielgrzymka do Mekki (raz w życiu). Jeżeli ta religia tylu ludzi sobie zjednała i wciąż zjednuje, to chyba dla tej prostoty, ale też, z drugiej strony, dla wielu „pomysłów”, którymi się posługuje. Choćby obowiązek modlenia się „w kierunku Mekki” – moment wspólnotowy. Tyle co do zasad. Pewnie, pozostają problematyczne szczegóły – na co dzień ważniejsze od zasad. Pozostaje ich realizacja.
     Wychodzę na zewnątrz. Minarety: Jasny, Proroka i Jezusa. Chrystus tam się objawi na sądzie ostatecznym. Tak wierzą muzułmanie. Znowu się dziwię. A przecież w jakiś sposób wiedziałem, że Mahomet uważa Pana Jezusa za jednego z największych proroków starotestamentowych. Ale to nie była naprawdę wiedza. Trzeba dotknąć…
     Twórcą islamu jest Mahomet (arab. Muhammad). Urodzony około 570 w Mekce. Wcześnie osierocony, wychowywany u swojego wuja, pracuje jako kupiec. Ożeniony około 595. Odbywa podróże w celach handlowych. Zapoznaje się z religią chrześcijańską i żydowską. Mając 40 lat rozpoczyna głoszenie kazań. Powołuje się na objawienie, jakie otrzymał od Boga. Naucza o Bogu jedynym, o sądzie ostatecznym, o radości nieba, o cierpieniach piekła, o tym, jak należy żyć. Początkowo znajduje zrozumienie prawie wyłącznie u prostych ludzi. Na skutek niechęci, z jaką spotkał się ze strony możnych miasta Mekki, jest zmuszony przenieść się wraz ze swoimi zwolennikami z Mekki do Medyny. Tutaj, dzięki dyplomatycznemu postępowaniu, politycznej rozwadze i trafnym przewidywaniom, udaje mu się uzyskać kierowniczą rolę najpierw wśród emigrantów. Z czasem zjednuje sobie coraz więcej zwolenników. Mahomet traktuje religię chrześcijańską i żydowską jako zafałszowane objawienie. Swoje powołanie widzi w odtworzeniu autentycznego objawienia, które otrzymał Abraham od Boga. Siebie określa ostatnim prorokiem objawień Bożych. W roku 630 obejmuje władzę nad Mekką. Umiera w 632 w Medynie.
     Pozostaje po nim Koran: quran – arabskie: „do recytowania” (oczywiście jako słowo objawione przez Boga). Składa się ze 114 rozdziałów (sur), każdy z nich zawiera od 3 do 286 wierszy. Koran nie jest zwartą całością. Można w nim wyróżnić ustalenia o charakterze prawnym; historie o dawnych prorokach, takich jak Abraham, Mojżesz, Jezus; partie polemiczne zwrócone przeciw Żydom i chrześcijanom. Część tych tekstów była napisana jeszcze za życia Mahometa przez jego skrybów. Inne zostały zanotowane przez jego przyjaciół. Po śmierci Mahometa tak te zapiski, jak i to, co pamiętało jego otoczenie, zebrał Caid. Ale prawie równocześnie pojawiły się inne zbiory – w Damaszku, Besra, Emesa. Aby uniknąć nieporozumień, około 650 roku Caid sporządził wersję, która stała się oficjalnie obowiązującym tekstem.